SIGLA BINDA – eit samarbeid over landegrensene

I ein transformert kvit kube møtes to bokkunstgrupper på Entrée i Bergen: Arkir frå Island og Codex Polaris frå Noreg. Galleriet som tradisjonelt har vore ein kvit kube, er gjort om til eit lunt studierom, dominert av eit stort bord stilt midt på golvet. Betongveggane er kledde med tre, og under bordet står krakkar som inviterer til å setja oss ned.

For denne utstillinga er ikkje eit umiddelbart blikkfang, men snarare eit rom for studium – ei utstilling som krev litt tid og tolmod. Den er ikkje glossy, den er ikkje skrikande – men snarare ein taktil presentasjon av eit tradisjonsrikt handverk: bokkunsten.

Som den tospråklege tittelen hintar til, ynskjer Arkir og Codex Polaris å sjå på likskapar mellom Island og Noreg og kva som binder dei saman. Havet er eit viktig stikkord i denne utstillinga.

Navigasjonslæra og ein bestefar som fiskar

Tittelen spelar òg på det å setja ei bok saman, for felles for Arkir og Codex Polaris er deira kjærleik til kunstnarboka. Eit medium med nokon sette rammer, men som framleis gjer stor fridom. Frå tidleg av var boka av mykje grovare tilstand enn det me kjenner til i dag, med tunge materialar som stein, leire, tre og elfenbein. I renessansen fekk boka rygg, reiste seg opp, og tittelen vart desto meir viktig. Hjå kunstnar Rita Marhaug har ho lagt seg ned igjen.

Marhaug har laga ei rund bok med pels frå sel som omslag. I perfekte sirklar, utskorne frå hand, kan me bla oss gjennom kart over land, stjerner og planetar. Ho tek utgangspunkt i Nordstjerna, eit navigasjonsmerke gjennom tusenår, òg kjent som leiarstjerna, Polarstjerna og det som vart tittelen på boka: Stella Polaris. Kjær stjerne har mange namn. Inspirasjonen kom frå Marhaug sin bestefar som var fiskar på Lofoten og Island. Med få ord seier denne boka noko om fellesskapet mellom Island og Noreg og havet si viktigheit som handelsveg og kjelde til mat.

Geometrisk hav

Medan Marhaug si bok er tung og krev to hender, har Ingiríður Óðinsdóttir laga ei bok i trekkspillformat som knapt vegar nokre gram. Med tynn sytråd fortel boka Sigling om ein segltur frå Noreg til Island. Kvar side symboliserer eit døgn, og firkanta felt av søm representerer ulike vêrforhold. Hissige, korte, mørkeblå linjer symboliserer regn, storm og vind, medan lange, lysare trådar tydar på meir vindstille strekk på havet.

Heldigvis for seglarane, og kunstnaren som etter kvart vart lei den blå tråden, kjem det innslag av sol og gule og oransje felt.

SIGLA BINDA er ei utstilling som viser kor stor variasjon og breidde me finn i bøker, og korleis ei bok heilt utan tekst likevel kan formidla eit bodskap. Dei to kunstgruppene ynskja å gje kunstnarbøker ei verdig arena der dei både kan verta vist fram, men samtidig beskytta.

For kvar høyrer kunstnarboka heime?

I kryssingsfeltet mellom kunst og bok kan kunstnarboka verka for skjør og unik for det tradisjonelle biblioteket, men samstundes vil ein heller ikkje gøyme dei vekk.

På denne utstillinga fungerer Entrée som ei beskyttande hand som let publikum sansa bøkene, samstundes som dei vert tatt vare på. Settinga er meir høgtideleg enn på ei bokmesse, og gjennom materialar, bindingstradisjonar og likskapar i språket vårt viser utstillinga kor formande naturen har vore for den nordiske kulturen, med havet som utgangspunkt for arbeid, samarbeid og kulturutveksling.

Utstillinga står på Entrée fram til nyåret – då tek bøkene vegen over havet til galleriet Íslensk Grafík i Reykjavik der ho opnar i juni 2022.